بالابر ساختمانی دستگاهی است که وظیفه حمل بار و مصالح را در پروژه های ساختمانی بر عهده دارد و به دلیل اینکه به شدت باعث تسریع پیشرفت فرآیند ساخت و ساز میشود، امروزه به یکی از دستگاه های الزامی در پروژه های ساختمانی تبدیل شده است.
در این مقاله قصد داریم اطلاعات جامع و کاملی را درباره اجزای بالابر ساختمانی، روند مونتاژ بالابر ساختمانی، مکانیزم عمل و نکاتی در ارتباط با روش های ایمن و اصولی استفاده و نگهداری از این دستگاه، به شما ارائه دهیم.
با ما همراه باشید…
اجزای بالابر ساختمانی
اجزای بالابر ساختمانی شامل 6 قسمت می شود. پنج تکه اسکلت بالابر را شکل میدهند که وظیفه نگهداری جعبه بالابر را دارند و یک تکه باقیمانده جعبه بالابر و مسئول ایجاد نیرو و انتقال آن به قرقره سیم بکسل و در نهایت جابجایی بار و مصالح است.
1. اسکلت (شاسی) بالابر ساختمانی
اسکلت بالابر ساختمانی متشکل از یک عدد ریل سه متری، دو عدد لوله بزرگ و دو عدد لوله کوچک است. این قطعات با قرارگیری در کنار هم بستر مناسب را برای قرارگیری و جابجایی جعبه بالابر فراهم میکنند.
اجزای اسکلت بالابر:
الف) ریل بالابر: ریل بالابر از کنار هم قرار گرفتن دو شاخه 3 متری ناودانی که در 4 نقطه توسط 4 پلیت به یکدیگر متصل شدهاند، تشکیل میشود و این ریل مجموعا وظیفه جابجابی جعبه بالابر را برعهده دارد و با توجه به نیاز میتواند جعبه و در نتیجه بار متصل به سیم بکسل را در محور افقی جابجا کند.
با توجه به اینکه وزن جعبه و بار متصل به آن مستقیما به ریل منتقل می شود، سایز ناودانی و همچنین ضخامت ورق استفاده شده در ناودانی و پلیت ها نقش مستقیم در استقامت ریل و خم نشدن آن دارند و در هنگام خرید بالابر توجه به این نکته بسیار مهم است و میتواند از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کند.
ب) لوله (پایه) بزرگ بالابر: پایه های بزرگ شکل U دارند و با انتهای بسته نقش نقطه اتکا را دارند و توسط پیچ و مهره کرپی به پلیت های 1 و 3 ریل متصل میشوند و تمام مجموعه بالابر را روی زمین مستقر میکنند. بنابراین نقش پایه های بزرگ بسیار حیاتی و مهم است و ضحامت لوله های استفاده شده و اصولی بودن خم این لوله ها از نکات حائز اهمیت میباشد.
نکته ایمنی: با توجه به اینکه جعبه بالابر معمولا در قسمت ابتدایی ریل قرار دارد و باعث انتقال بار بین طبقات است، فشار بر روی پایه بزرگی که در قسمت جلو و سر ریل قرار دارد زیاد میشود و می تواند پایه بزرگ عقب را از روی زمین بلند کند و باعث پرتاب شدن مجموعه بالابر از ارتفاع بشود و خسارات مالی و جانی ناگواری را در پی داشته باشد. لذا برای پیشگیری از این حادثه، مهار کردن پایه عقب بوسیله سنگین کردن آن و یا استفاده از میلگرد مهار کننده، امری ضروری و حیاتی میباشد.
لوله (پایه) کوچک بالابر: دو عدد لوله کوچک با ایجاد یک اتصال مورب از پلیت های 2 و 4 به بدنه پایه های بزرگ باعث انتقال یکسان و یکنواخت وزن کالسکه بالابر و بار متصل به آن به سرتاسر ریل و پایه های بزرگ می شود و از فشار غیرمنطقی به یک قسمت شاسی جلوگیری میکنند.
2. جعبه (کالسکه) بالابر ساختمانی
جعبه بالابر مهم ترین قسمت بالابر است و عملا یک مکعب مستطیل فلزی ساخته شده بوسیله نبشی آهن میباشد که محل کنار هم قرار گرفتن موتور الکتریکی، گیربگس حلزونی و سایر لوازم بالابر است و بعد از مونتاژ توسط 4 عدد بلبرینگ از ریل آویزان میشود و مسئولیت حمل مصالح را بر عهده دارد.
اجزای کالسکه بالابر:
الف) موتور الکتریکی: یک مولد که نیروی الکتریکی را به نیروی حرکتی تبدیل میکند و بر روی جعبه در کنار گیربکس بوسیله پیچ و مهره فیکس میشود و با ایجاد حرکت در دو جهت عقربه های ساعت و خلاف عقربه های ساعت حرکت دایره ای ایجاد و به گیربکس منتقل میکند.
ب) گیربکس حلزونی: وسیله ای که از کنار هم قرار گرفتن چند دنده برنجی در داخل یک پوسته آلومینیومی یا چدنی ایجاد شده و توسط پیچ و مهره در جایگاه خود بر روی کالسکه بالابر فیکس میشود و وظیفه کنترل سرعت و انتقال نیروی حرکتی الکتروموتور به قرقره سیم بکسل را دارد و در جهت چرخش موتور قرقره را با سرعتی کمتر و قدرتی بیشتر میچرخاند. علاوه بر این ها گیربکس با قفل کردن دنده ها با نیروی جاذبه زمین مقابله کرده و از حرکت ناخواسته بار جلوگیری میکند.
ج) قرقره سیم بکسل: یک قرقره فلزی که دو سر آن شافت دارند. یک سر این شافت به داخل گیربکس حلزونی و سر دیگر توسط یاتاقان به انتهای جعبه بالابر متصل میشود. در وسط این قرقره سیم بکسل به متراژ مورد نیاز پیچیده می شود و مطابق جهت حرکت گیربکس، این قرقره نیز می چرخد و در نتیجه سیم بکسل یا به سمت بالا کشیده و یا به سمت پایین فرستاده میشود.
د) فولی و تسمه: فولی ها و تسمه ها لوازمی هستند که در کنار یکدیگر باعث انتقال نیروی چرخشی موتور از شافت موتور به شافت گیربکس میشوند.
ه ) کلید 32 آمپر بالابر: این کلید وظیفه قطع و وصل برق موتور و همچنین تعیین جهت حرکت موتور را برعهده دارد و دو رشته سیم برق (فاز و نول) وارد این کلید میشود و چهار رشته سیم (2 تا اصلی و 2 تا فرعی) که مسئول برق رسانی به موتور هستند از آن خارج و وارد موتور میشوند.
تصاویر فوق در ردیف اول به ترتیب از راست موتور الکتریکی، گیربکس و سیم بکسل و در ردیف دوم به ترتیب قرقره، فولی و تسمه و کلید بالابر هستند.